Jakie są skutki prokrastynacji
Prokrastynacja to nie tylko niewinne odkładanie na później, które kończy się zarwaną nocką wtedy, gdy okazuje się, że żadnego później już nie ma. To znacznie głębsze zjawisko, które wiąże się z poważnymi kosztami. Rachunek za chwilową ulgę jest wysoki i kładzie się długim cieniem na jakości performance i dobrostanie psychicznym.
Prokrastynacja osłabia jakość
Jak mawia klasyk, zacznijmy od początku. Gdy zostawiasz wszystko na ostatnią chwilę, cierpi Twój performance.
Odkładając na później, pozbawiasz się czasu, który pozwoliłby Ci w pełni wykorzystać swój potencjał - zbudować formę na zawody, opracować materiał na egzamin, przemyśleć rozwiązania problemu czy dopracować szczegóły projektu.
Samą inteligencją nie zastąpisz licznych sesji nauki, które mogłeś odbyć przed egzaminem. Tak jak samo zaangażowanie podczas meczu nie nadrobi godzin, które mogłeś spędzić na bieżni lub w innych obszarach procesu treningowego.
Wiele osób uważa, że presja czasu, związana ze zbliżającym się deadlinem, działa na nich mobilizująco i sprzyja ich pracy. Badania pokazują coś innego. Stres towarzyszący zbliżającemu się terminowi nie tylko nie pomaga, ale wręcz pogarsza wyniki. Prokrastynacja zostawia Cię z rezultatem, o którym wiesz, że mógłby być lepszy. Obniża w ten sposób Twoją satysfakcję z osiągnięć i rodzi poczucie niezadowolenia i niedosytu.
Emocjonalny koszt odwlekania
Prokrastynacja to emocjonalny rollercoaster. Zaczyna się od ulgi wtedy, gdy rezygnujesz z wymagającej pracy, skłaniając się ku komfortowi i relaksowi. Ten błogi stan nie trwa jednak wiecznie. Wreszcie uświadamiasz sobie, że nie zrobiłeś tego, na czym Ci zależało i co planowałeś zrobić.
Wtedy do gry wchodzą:
- frustracja;
- niepokój;
- lęk;
- poczucie winy;
- wstyd;
- a nawet uczucie tak trudne, jak obrzydzenie względem samego siebie.
Te emocje potrafią paraliżować. Chroniczna prokrastynacja często wiąże się również z większym ryzykiem depresji. A im jej więcej, tym większy stres i niepokój.
Prokrastynacja szkodzi zdrowiu
Prokrastynacja dotyka też zdrowia fizycznego. Ile razy zwlekałeś z wizytą u lekarza, mimo że dostrzegałeś niepokojące objawy? Albo odkładałeś na później zmianę diety czy rozpoczęcie regularnych ćwiczeń? Kładłeś się spać parę godzin po ustalonej porze, dla jeszcze jednego odcinka serialu?
Sam stres związany z prokrastynacją może wywoływać bóle głowy, brzucha, a nawet osłabiać odporność, prowadząc do nawracających infekcji.
Finanse pod ostrzałem
Prokrastynacja zagląda również do Twojego portfela. Odkładasz na później oszczędzanie, mimo, że wiesz że oszczędzać warto. Zamiast przygotować zdrową, prostą i smaczną kolację, znów zamawiasz drogiego i niezbyt wartościowego fast fooda.
Odkładać na później można również takie sprawy, jak opłacanie rachunków, co prowadzi do gromadzenia się niepotrzebnych odsetek. A w finansach, tak jak w innych obszarach życia, drobne, pozytywne zmiany kumulują się z biegiem czasu w wielką różnicę.
Relacje na bocznym torze
Odwlekanie potrafi zniszczyć relacje. Gdy cały tydzień unikasz obowiązków, w weekend zamiast spotykać się z bliskimi, nadrabiasz zaległości. Dajesz znać przyjaciołom i rodzinie, że „teraz nie masz czasu”. W efekcie budujesz wizerunek osoby wiecznie zajętej, a co za tym idzie nakładasz na siebie ogromną presję.
Nie tylko Ty ponosisz koszty własnej prokrastynacji. Płacą za nią także wszyscy ludzie, którzy chcą, byś był częścią ich życia, a dla których nigdy nie masz czasu.
Odpoczynek, który nie regeneruje
Czy wiesz, że prokrastynacja kradnie nawet Twój relaks? Kiepski to odpoczynek, kiedy oglądasz serial, a obok Ciebie na kanapie siedzą Twoje poczucie winy i wstyd. Przypominają Ci o tym, co powinieneś właśnie robić, nie dając Ci skorzystać z chwili wytchnienia.
Prawdziwy relaks wymaga spokoju umysłu, którego nie osiągniesz uciekając od obowiązków. Odpoczynek jest wyjątkowo przyjemny, gdy następuje po satysfakcjonującej pracy.
Błędne koło prokrastynacji
Im częściej odwlekasz, tym trudniej Ci zacząć.
Każde kolejne „zrobię to jutro” podkopuje Twoje zaufanie do siebie. Każde kłamstwo, które do siebie kierujesz, osłabia Twoją wiarę we własne słowa. Wzmacnia za to negatywne przekonanie, że nie jesteś w stanie się zmienić.
„Prokrastynacja jest zazwyczaj szkodliwa, czasami niegroźna, ale nigdy pomocna” – Piers Steel
Podsumowanie
Prokrastynacja to nie tylko strata czasu, ale także jakości życia. Niezależnie od tego, czy chodzi o pracę, zdrowie, relacje czy odpoczynek - odwlekanie zbiera swoje żniwo w każdej z tych sfer. Dobra wiadomość? Możesz to zmienić. Każda mała decyzja o podjęciu działania zbliża Cię do większej satysfakcji i spokoju. Zamiast dawać kontrolę prokrastynacji, zacznij od odzyskania sterów w swoim życiu – krok po kroku.
Źródła
Ferrari, J. R., & Tibbett, T. P. (2020). Procrastination. In Encyclopedia of personality and individual differences (pp. 4046-4053). Cham: Springer International Publishing.
Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Journal of research in personality, 20(4), 474-495.
Sirois, F., & Pychyl, T. (2013). Procrastination and the priority of short‐term mood regulation: Consequences for future self. Social and personality psychology compass, 7(2), 115-127.